زبالههای خود را با محیط زیست سازگار کنید
اکتبر 27, 2022فرآیند تجزیه پذیری زمانی اتفاق می افتد که میکروارگانیسم هایی چون باکتریها و قارچها مواد را به زیست توده، دی اکسید کربن و آب تبدیل کنند.
تجزیه مواد ممکن است از یک روز تا چند سال به طول بیانجامد. فرآیند تجزیه پذیری زمانی اتفاق می افتد که میکروارگانیسم هایی چون باکتریها، قارچها و جلبک ها مواد را به زیست توده، دی اکسید کربن و آب تبدیل کنند. ماده اصلی که قابلیت تجزیه پذیری را دارد برخلاف مواد پلاستیکی از نفت ساخته نشده است. چنین موادی معمولاً منشا گیاهی یا حیوانی دارند. به عنوان مثال، نشاسته ذرتی که ماده اصلی ظروف یکبار مصرف گیاهی است، منشا گیاهی دارد. بنابراین، ظروف گیاهی زیست تجزیهپذیر به حساب می آیند.
اگر بخواهیم به مقوله تجزیه به صورت عام نگاه کنیم، همه مواد در نهایت تجزیه می شوند. اما زمان تجزیه آنها است که تفاوت ایجاد می کند. مثلاً پلاستیک تخمین زده شده است که تا ۴۵۰ سال ممکن است در طبیعت تجزیه نشود. خود نفت خام به راحتی و به سرعت در طبیعت تجزیه می شود. اما هنگامی که آن تبدیل به پلاستیک می شود دیگر زیست تجزیه پذیر نیست.
کمپوست پذیری
فرآیند کمپوست مانند فرایند زیستی تجزیه پذیری است. معمولاً در کمپوست محصول جانبی غیر سمی تبدیل به هوموس شده و برای رشد گیاه استفاده میشود. لازم به ذکر است که بدانیم همه موادی که زیست پذیر هستند قابلیت کمپوست شدن را ندارند. این در حالی است که محصولاتی که قابلیت کمپوست پذیری را دارند همگی زیست تجزیه پذیر می باشند.
موادی که برچسب کمپوست را دارند، طور خاص به مواد آلی اشاره میکنند که قابلیت تجزیه شدن را نیز دارند. این مواد آلی برای تبدیل شدن به هوموس نیاز به تنظیمات و تجهیزات خاصی دارند. بنابراین، هر ماده ای قابلیت کمپوست شدن را ندارد. مثلاً، پلاستیک هایی که بر پایه روغن باشند قابلیت کمپوست شدن را ندارد. اگر پلاستیک در کمپوست انداخته شود به قطعات پلاستیک ریزتری تبدیل میشود که هرگز از بین نمی روند. در نتیجه، کمپوست نهایی که در آن پلاستیک وجود داشته باشد به هیچ عنوان مناسب رشد گیاه نمی باشد.
تفاوت زیست تجزیه پذیری و کود پذیری
تفاوت اصلی بین زیست تجزیه پذیری و کود پذیری یا همان کمپوست شدن این است که زیست تجزیه پذیری تنها توسط میکروارگانیسم ها اتفاق می افتد. در حالیکه کود پذیری فرآیندی هوازی و یا بی هوازی حضور اکسیژن در آن نقش پررنگی دارد. مواد زیست تجزیهپذیر که مواد آلی هستند عموماً به عنوان غذا برای میکروارگانیسم ها مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال هیدروکربن ها، پلی کلرید بیفنیلها، هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای همگی توسط این فرآیند تجزیه می شوند.
چه عواملی در سرعت تجزیه تاثیرگذارند ؟
سرعت تجزیه زیستی عامل مهمی در انتخاب مواد زیست پایه در صنعت به حساب می آید. نور، آب و اکسیژن از عوامل اصلی سرعت تجزیه زیستی می باشند. اگر فاکتور دما نیز اضافه شود، واکنش شیمیایی را در تجزیه زیستی سرعت میگیرد. برای اندازه گیری زیست تجزیه پذیری آزمون های متفاوتی وجود دارد. به عنوان مثال، آزمون تنفس سنجی برای اندازه گیری فعالیت های میکروب های هوازی در این فرآیند انجام می شود. فرآیند زیستی تجزیه پذیری همچنین میتواند توسط میکروبهای بیهوازی نیز صورت گیرد. در آن صورت است که میزان گاز متان تولید شده نشان دهنده اصلی شاخص تجزیه مواد است. اگر زیست تجزیه پذیری توسط میکروبهای بیهوازی انجام شود، آنگاه آن را فرآیند زیست پالایی می نامند.
تجزیه پلاستیک ها
از آنجا که انواع مختلفی از پلاستیک تولیدی وجود دارد، سرعت تجزیه آنها نیز متفاوت است. به عنوان مثال PVC برای لوله های فاضلاب استفاده می شوند، بسیار دیر در محیط زیست تجزیه می شوند. از آن طرف، پلی استرها و استر های معطر آلیفاتیک با سرعت بیشتری تجزیه می شوند. هرچه میزان مواد زیست پایه بیشتر باشد سرعت تجزیه نیز بالاتر میرود.
اگر اکسیژن در محیط تجزیه مواد زیست پایه وجود نداشته باشد، فرآیند زیست تخریب پذیری آهسته می دهد و مانند فرآیند تجزیه در سایر مواد آلی، گاز متان تولید می شود. بنابراین، پلاستیک های بر پایه نشاسته قابلیت این را دارند که در طی دو الی چهار ماه در یک واکس کمپوست خانگی تجزیه شوند. اما پلی لاکتیک اسید (PLA) نیازمند دمای بالاتری برای تجزیه می باشد. همچنین PCL ها و یا ترکیبات نشاسته های آن سرعت زیست تجزیهپذیری پایین تری دارند که ممکن است چندین ماه طول بکشد. اگرچه PCL بر پایه نشاسته سریعتر تجزیه می شود.
زیست تجزیه پذیری و کود پذیری در بازیافت
محصولاتی که کود پذیر هستند برای تجزیه نیازمند تنظیمات خاصی می باشند. اما محصولات زیست تجزیهپذیر مانند ظروف یک بار مصرف گیاهی می توانند به خودی خود در طبیعت در صورت وجود شرایط مناسب (دما، رطوبت و حضور میکروب)تجزیه شوند. برای بازیافت باید بدانیم که کدام محصول را در کدام سطل بازیافت قرار دهیم. چرا مواد مختلف پروسه بازیافت مختلفی نیز دارند. مواد قابل بازیافت تنوع گستردهای دارند. بسیاری از شیشه ها، کاغذ، فلز، پلاستیک و غیره همگی می توانند بازیافت شوند. اما هدر رفت غذا به عنوان بازیافت نمی تواند مورد استفاده قرار گیرد.
بسیاری از اوقات محصولاتی که از بازیافت بدست می آیند، در مقایسه با تولید همان محصول از مواد خام گران تر تمام می شود. اما به دلیل داشتن ارزش ذاتی اولیه و نیز استفاده کمتر از منابع در دسترس بازیافت، هنوز یکی از مهمترین راهکارهای کاهش آلودگی محیط زیست به حساب می آید.